äøàì ãáéø

òãåú îå÷ãîú åòãåú îàåçøú ìðåëçåú éäåãéú áäø äáéú

à. ãáøé øáé àáøäí áø çééà äðùéà

á. ùúé âéùåú áäáðú ãáøé øàá"ç

â. àéï ìäåöéà àú ãáøéå îôùåèí

ã. òãåúå ùì ø' ùîåàì äåøååéõ

ä. ñéëåí

 

à. ãáøé øáé àáøäí áø çééà äðùéà

ø' àáøäí áø çééà äðùéà äéä îçëîé éùøàì áøàùéú ú÷åôú äøàùåðéí. äåà çé áñôøã, òñ÷ äøáä áçëîú äúëåðä å÷éãåù äçåãù, åëúá ñôøéí áòðééðéí àìå ùðæëøå áëúáéäí ùì âãåìé äøàùåðéí[1]. ñôøå îâéìú äîâìÆä äòåñ÷ áçéùåá æîï äâàåìä îôøù ôñå÷éí îñôø ãðéàì. àú äôñå÷ (ãðéàì éà, ìà): "åÌæÀøÉòéí îîðå éòîÉãå, åçììå äî÷ãù äîòåæ, åäñéøå äúîéã, åðúðå äùÄ÷åõ îùåîí", äñáéø øñ"â[2] ëîúééçñ ìäçøáú áéú äî÷ãù. ìòåîúå øàá"ç îôøù àú äôñå÷ ëîúééçñ ìäçøáú áéú úôéìä åîãøù áéøåùìéí òì éãé äðåöøéí áéîé îñòåú äöìá, ëàìó ùðä àçø çåøáï äáéú[3]. åàìå ãáøéå[4]:

åàðå àåîøéí ëé äëúåá ìà ðöøê ìæëåø çéìåì ä÷åãù áçåøáï ääåà, åäñôé÷ ìå äøîæ àùø àîø åìëã òéø îáöøåú (ãðéàì ùí, èå), îôðé ùäøåîééí äîçøéáéí àú äáéú áéîé èéèåñ äøùò åàó òì ôé ùäéå îçììéí àú ÷ãåùúå ìà äéå èåòðéí òì äáéú äèäåø ùéù ìäí áå ðçìä åùäåà øàåé ìäí ìáéú úôéìä, àìà îùðùúîã ÷åñèðèéï äøùò áàå ìèòåï áèòðåú äàìä. åáúçéìä ëùäçøéáåäå äøåîééí ìà äéå îåðòéí àú éùøàì îìáåà àìéå åìäúôìì áúåëå, åëîå ëï äéå îìëé éùîòàì ðåäâéí òîí îðäâ èåá åäøùå àì éùøàì ìáåà àì äáéú åìáðåú áå áéú úôéìä åîãøù, åäéå ëì âìåéåú éùøàì ä÷øåáéí àì äáéú òåìéí àìéå áçâéí åáîåòãéí åîúôììéí áúåëå åîòîéãéí úôéìúí ëðâã úîéãéï åîåñôéï[5], åòì äîðäâ [äæä] ðäâå ëì éîé îìëåú éùîòàì, òã ùôùèä òì äáéú áòú äæàú[6] îìëåú àãåí äøùòä åäñéøä àú îìëåú éùîòàì îòìéå. åîï äòú ääéà çéììå äî÷ãù äîòåæ, ùòùå àåúå áéú úôéìä ìäí åäòîéãå ôñìé èòåúí áúåëå, åäñéøå äúîéã, ùîðòå àú éùøàì îìäúôìì ááéú åì÷ééí áå îöåú úôéìä àùø äéà ëðâã äúîéãéí, ëé îéåí ùâáøå àìå äøùòéí ìà äðéçå éùøàì ìáåà áúåëå, àó àéù àçã éäåãé àéðå ðîöà áéøåùìéí áéîéí äàìä.

 

äøé ìðå ùäéäåãéí äçæé÷å á"áéú úôìä åîãøù" áäø äáéú, åäéå îú÷áöéí áå áäñëîú îìëåú éùîòàì, òã ìëéáåù éøåùìéí åâéøåù äéäåãéí àùø áä áîñò äöìá ùì ùðú ã' úúð"è ìáøéàú äòåìí. ðéúï ëîåáï ìèòåï ùäîçáø ìà éëì ìãòú áååãàåú ùðåëçåú éäåãéú æå àëï ìà ôñ÷ä îàæ çåøáï äáéú[7], àåìí âí àí ëê, òé÷ø äãáøéí ééùàø áéãéðå.

 

á. ùúé âéùåú áäáðú ãáøé øàá"ç

äñôø îâéìú äîâìä àéðå ñôø ôåôåìøé, åäðåùà ùáå äåà òåñ÷ àéðå ðçùá ìîåòãó, åìëï àæëåøéå àéðí îøåáéí. âí ä÷èò äîãåáø, ìîøåú çùéáåúå ääéñèåøéú, ìà æëä ìéçñ äøàåé ìå. äåà ðéãåï áîàîøå ùì ãéðåø[8], åðæëø âí áîëúáå ùì äøá âåøï æö"ì ìøàù äîîùìä øáéï áðåùà éçñä ùì îîùìú éùøàì ìäø äáéú[9], åáäîùê áñôøå òì äø äáéú[10]. ùðé àìå ôéøùå àú äãáøéí ëôùåèí ùäëååðä ìî÷åí úôéìä òì äø äáéú òöîå.

îàéãê âéñà, îùä âéì[11] èòï ùáéú úôéìä åîãøù æä ìà ùëï áùèç äø äáéú, åçéáø àú äî÷åø äæä ìùìì î÷åøåú àåãåú áéú ëðñú ùùëï áéøåùìéí ùìà áäø äáéú àìà á÷øáú î÷åí ìëåúì äîòøáé, åàó äòìä àú äàôùøåú ùøàá"ç (àå î÷åøåúéå) äåèòå áâìì äáéèåé äòøáé "áéú àìî÷ãñ" äîúééçñ ìéøåùìéí áëììä, åìà ìî÷åí äî÷ãù ëôé ùðéúï ìçùåá. ãáøéí ãåîéí ðëúáå áúæëéø òì äëåúì äîòøáé[12]: "äåúøä ìäí äëðéñä ìäø äáéú åðÄúðä ìäí äàôùøåú ìáðåú ìäí áéú úôéìä åîãøù òì éã äëÉúì äîòøáé", åáäòøú ùåìééí àçøé äîéìä "åîãøù" ðæëøå ãáøé øàá"ç.

 

â. àéï äöã÷ä ìäåöéà àú ãáøéå îôùåèí

âéì àéðå îñúîê òì èòðåú ëìùäï áãçééúå ìôøùðåúå ùì ãéðåø[13], åãåîä ùàéï äöã÷ä ìäåöéà àú ãáøé øàá"ç îôùåèí. åäâò òöîê, àí äëååðä ìáéú ëðñú áòìîà, îä äîùîòåú ùì ðúéðú äøùåú "ìáåà àì äáéú åìáðåú áå áéú úôéìä åîãøù"? áîä äúééçã àåúå "áéú" ùäéäåãéí øåöéí ìáåà ãåå÷à àìéå? éúéøä îæå, àí äëååðä ìáéú ëðñú áòìîà, îä ðåúø "ìáðåú áå", äøé äåà ëáø áðåé? åàí ìà äéä áðåé ùí ùåí îáðä, îä ôéøåù "ìáåà àì äáéú"? ðåñó òì àìå éù ìöééï ëé ãáøéå äøàùåðéí ùì øàá"ç îúééçñéí ììà ñô÷ ìáéú äî÷ãù ("ùäøåîééí äîçøéáéí àú äáéú áéîé èéèåñ äøùò"), åäåà äøé îúééçñ áëì äôñ÷ä ìàåúå î÷åí, ëê ù÷ùä ìäàîéï ùôúç ááéú äî÷ãù åñééí ááéú ëðñú îçåõ ìäø äáéú. ëì äèòðåú äììå ðèòðåú âí ëðâã äôéøåù ùðéúï ì÷èò æä áúæëéø äð"ì.

ëéåï ùëê, ðøàä ùâéì äáéï ùëååðú øàá"ç ìéøåùìéí áëììåúä. åàåìí, îìùåðå ùì øàá"ç ðøàä ùäéäåãéí ìà âøå á"áéú" æä àìà ø÷ äúôììå áå, åàí äëååðä ìéøåùìéí äòéø - îùåðä áéåúø ùúéðúï øùåú ìä÷éí áä áéú úôéìä åîãøù åì÷ééí áå ðåëçåú ñãéøä, àê ìà úéðúï áî÷áéì øùåú ìéäåãéí ìäúâåøø áä. æàú åòåã, äøé øàá"ç îñééí àú ãáøéå áäúééçñåú ìéøåùìéí ëùîä äéãåò ìðå, åìà ÷åøà ìä "áéú", åúîåä äãáø ùäåà éåùôò îäáéèåé äîåñìîé åé÷øà ìéøåùìéí "áéú" åîéã àçø ëê é÷øà ìä áùîä äòáøé. âí äìùåï "îúôììéí áúåëå" àéðå îúééùá éôä àí äëååðä ìéøåùìéí áëììåúä, åäéä îúàéí éåúø ìëúåá 'îúôììéí áä', åìà 'áúåëå'[14].

 

ã. òãåúå ùì ø' ùîåàì äåøååéõ

ø' ùîåàì äåøååéõ (öôú úøñ"ä – éøåùìéí úùì"á) äéä îäáåìèéí ùáçñéãé áøñìá áãåø ä÷åãí. ëáø áäéåúå áï òùøéí åùîåðä, ëúá (ä÷ãîä øàùåðä ìñôøå éîé ùîåàì, éøåùìéí úùð"á): "ðúúé ììáé ì÷ééí îä ùðãøúé åâí äáèçúé ìàðùé ùìåîðå îôåìéï ìøùåí îòè îæòéø îä ùòáø òìé îéåí ùðú÷øáúé ìàãîå"ø äððî"ç øáé ðçîï áï ôéâä îáøñìá æö"ì". áäîùê çééå  äøçéá àú øéùåí úåìãåú çééå, åëéåí éù áéãéðå ùìåùä ëøëéí ùì "éîé ùîåàì", äîùîùéí ëìé òæø áéã äøåöéí ìäú÷øá ìçñéãåú áøñìá, åîúàøéí áàåúðèéåú åáôøåèøåè àú çééå ùì çñéã áøñìá îäãåø ä÷åãí. åëê ëúá áñôøå (çì÷ á, ôø÷ ÷îã òî' òå-òè[15]):

åäìëðå ëËìðå áçéåú åçù÷ âãåì åäúòåøøåú øá ìäúôìì îåñó àöì äëúì äîòøáé... åëï âîøðå úôìú îåñó åàîøðå ú÷åï äëììé åäúáåããåú åëå' åëå'. åàçø ëê äìëðå ìòìåú ìøâì òã äø äáéú, òã ìî÷åí äî÷ãù, òã äî÷åí ùîËúø ìèîàé îúéí ìéìê áå, åàîøðå 'åîôðé çèàéðå' å'îìê øçîï', àáì äëì áòì ôä ëé ìäáéè áñãåø ìà äéå îðéçéí äâåéí åäùîù äòøáé ùì î÷åí äî÷ãù áùåí àåôï. åëï àöì ùàø î÷åîåú ä÷ãåùéí ëîå ÷áøé îìëåú áéú ãåã äâåéí ìà ðåúðéí ìäáéè áñãåø, ëé éøàéí ùìà éôòìå áúôìä ìäâàì. åàó òì ôé ëï òùéðå ùí àéæä ôòîéí áòìåúðå ìøâì ø÷åã âãåì áîòâì áðâåï, åäùîù äâåé äð"ì øàä åáòøä áå çîúå àáì ìà éëåì ìòùåú ëìåí.

åàçø ëê ðëðñðå ìî÷åí ìùëú äâæéú ùùí éùáå äñðäãøéï, àùø çöéå á÷ãù åçöéå áçåì, åëäéåí áòåðåúéðå äøáéí æä øáåú áùðéí ù÷áòå ùîä äòøáéí àú î÷åí áéú îùôèí åä÷àãé (äùåôè) áøàùí[16], àáì àçø àéæä ùðéí, àçø ùçæøúé îçåõ ìàøõ, ëáø äéå ñåâøéí àú ìùëú äâæéú åìà îðéçéí àú äéäåãéí ìäëðñ. åëï àçø ëê äúçéìå âí ìîðò îìâùú òã î÷åí äî÷ãù ìòìåú ìøâì åäéå îðéçéí ø÷ ìòîã îøçå÷, åàçø ëê îðòå âí àú æàú, åîàæ äúçéìå ìäôñé÷ ìéìê ìòìåú ìøâì ìî÷åí äî÷ãù åæä ëîä ùðéí ùìà äåìëéí éäåãéí ìùí ëìì, ø÷ äéå äåìëéí ìëúì äîòøáé ìäúôìì îåñó åàçø ëê äéå äåìëéí òì øçåá äîéãàï áçöø øàãù÷åéöòø, ùäåà çöø ùì éäåãéí ñîåê ìáúé îçñä åùí øåàéí ëì î÷åí äî÷ãù... ðçæåø ìòðéððå åìùðä ùàðå îñôøéí òìéä äìà äéà ùðú úøô"ä, åáëï îî÷åí ìùëú äâæéú (ù÷åøéï îçëîä) äìëðå ìçöø øàãù÷åéöòø ùùí øåàéí àú ëì äø äáéú åî÷åí äî÷ãù åàîøðå âí ùí 'åîôðé çèàéðå' å'îìê øçîï'.

 

àéï ñô÷ ëé æéäåé äîçëîä òí ìùëú äâæéú äåà èòåú[17], ùäøé äîçëîä ðîöàú îöôåï ìøçáú äëåúì äîòøáé åáåìèú ø÷ îòè ìúåê ùèç äø äáéú, åàéìå ìùëú äâæéú äééúä çöéä áúåê äòæøä åçöéä áäø äáéú. òì ëì ôðéí, ðøàä îãáøéå ùäåà åçáøéå ðäâå ìòìåú ìäø äáéú áàåôï ÷áåò, ìôçåú áøâìéí. îìáã îä ùæå ôùèåú äãáøéí, äãáø îåëç îîä ùëúá ùàçøé ùëáø îðòå äâåéí àú äòìéä ìøâì, òãééï äúàôùø ìäúôìì áëåúì äîòøáé – äøé ùäòìéä ìøâì äééúä ìî÷åí éåúø ÷ãåù åôðéîé îøçáú äëåúì äîòøáé. àó îãáøéå òì çöø øàãù÷åéöòø òåìä ù"î÷åí äî÷ãù" àìéå ðäâå ìòìåú äåà äåà äø äáéú[18].

 

ä. ñéëåí

îãáøéå ùì ø' àáøäí áø çééà òåìä ùáîùê ú÷åôä àøåëä àçø äçåøáï äú÷ééí áéú úôéìä åîãøù áäø äáéú. äãáøéí îùìéîéí î÷åøåú ðåñôéí äîúàøéí ðåëçåú éäåãéú áäø äáéú áú÷åôú äîùðä åäúìîåã[19], îöèøôéí ìòãåúå äîàåçøú ùì ø' ùîåàì äåøååéõ òì úôéìä áäø äáéú, åùåôëéí àåø òì äöòúå ùì äøá îøãëé àìéäå æö"ì ìáðåú áäø äáéú "áéú ëðñú åî÷åí ìúåøä åìúôéìä áùèç äîåúø ìäéëðñ àìéå, åäëðéñä åäéöéàä úäà îáå÷øú ùàéï àôùøåú ììëú éåúø îäî÷åí äîåúø, åáæä àðå ìà âåøîéí ìàçøéí ìãøåê òì î÷åí àãîú ÷åãù"[20].

éù ìäúééçñ ìòãåéåú àìå áëáåã äøàåé. áøåø ùàéï áäï ëãé ìäëøéò àú îëìåì äùàìåú ääìëúéåú åääðäâúéåú ä÷ùåøåú ìéçñ ìäø äáéú ëéåí, àåìí äï îöèøôåú ìðúåðéí øáéí àçøéí, äìëúééí åöéáåøééí, ùàéðí îàôùøéí ìùàìú äðåëçåú äéäåãéú áäø äáéú ìøãú îñãø äéåí äöéáåøé åääìëúé.

éäé øöåï ùðæëä áîäøä ìøàåú ááðééðå ùì áéú äî÷ãù áäø äáéú åáäòáøú âéìåìéí îï äàøõ, åîìàä äàøõ ãòä àú ä'.

 

 

 

 

 

 

...äëìéí - éù îäí ùáåìòéí äøáä îï äàéñåø åìà éåëì ìöàú òì éãé ùèéôä, åàéï ìäí ú÷ðä ëé àí áùáéøä. åéù îäí ùàéðï áåìòéí äøáä îï äàéñåø, åéù ìäí ú÷ðä áùèéôä. ëê éù ìê àãí çåèà ùáåìò äøáä îï äàéñåø å÷ùä ìå ìòæåá ääøâì, åàéï ìå ú÷ðä ëé àí áùáéøú ìáå, ëé äåà äëìé ùðúáùì áå äàéñåø. åéù ìê àãí ùàéðå áåìò äøáä åéù ìå ú÷ðä áëì ãäå, ëãøê ùàîøå çæ"ì (òøëéï èå á) îàé ú÷ðúéä ùì îñôø ìùåï äøò, àí úìîéã çëí äåà éòñå÷ áúåøä, ùðàîø (îùìé èå ã) îÇøÀôÌÅà ìÈùÑåÉï òÅõ çÇéÌÄéí, åàí òí äàøõ äåà éùôéì òöîå, ùðàîø (ùí) åÀñÆìÆó áÌÈäÌ ùÑÆáÆø áÌÀøåÌçÇ. åîï çèà ìùåï äøò éå÷ç ìëì çèàú åìëì òååï, ùáæîï ùàéï áéú äî÷ãù ÷ééí àéï ú÷ðä ìòí äàøõ ëé àí áùáéøú ìáå, äëìé ùðúáùì áå äçèà, åìúìîéã çëí éù ú÷ðä òì éãé úìîåã úåøä.

                                                                           ëìé é÷ø åé÷øà å, ëà

---